Etkili ve verimli ders çalışma yöntemleri

Etkili ve verimli ders çalışma bir öğrenciyi başarıya götürecek en önemli faktörlerden biridir. Her öğrencinin bir diğerinden farklı olduğu gerçeği her öğrenci için ders çalışma ve başarıya ulaşma yolunun da farklı olacağını gösterir.

Bu sayfa genel olarak kullanılabilecek etkili ve verimli ders çalışma yolları hakkında bilgi vermektedir. Bu doküman öğrenciler tarafından okunurken ya da bir öğretmen tarafından anlatılırken bir ders konusunun işlenmesi havası oluşturulmamalıdır. Aynı zamanda anlatılan tekniklerin kısaca sürede beceriye dönüşmeyeceği ve bunun için sabırlı olmaları öğrencilere belirtilmelidir.

Verimli çalışmanın en temel yolu öğrencinin kendine uygun bir çalışma planı hazırlamasıdır. Her öğrencinin dersleri algılama düzeyi gün içindeki zamanlarda değişiklik gösterir. Buna bağlı olarak öğrencinin kendi potansiyeline uygun çalışma planı yapması gerekirse bu konuda rehberlik servisinden yardım alması uygundur.

Öğrencilerin kafasına takılan soru; "günde kaç saat çalışmalıyım?"dır. Yukarıda belirtildiği gibi her öğrencinin potansiyeli farklıdır. Bir öğrenci günde iki saat çalışır çok başarılıdır fakat bir başkası 5 saat çalışsa da dersleri iyi değildir. Bunun için burada kesin bir saat vermekten ziyade dersin yoğunluğuna, öğrencinin hazırlandığı sınavlara bağlı olarak kendine uygun bir zaman dilimini çalışmaya ayırması önerilir. Fakat yine de bir bilgi olması açısından ÖSS'ye hazırlanan bir öğrencinin okul derslerini de çalışacağı düşünülerek günün 5-6 saatini ders çalışmak için kullanması uygundur. Öğrenci ders çalışırken 45 dakika ders çalışıp 10'ar dakika ara vermesi onun ders çalışma verimini arttırır. Ders arasında mola vermemek ve verilen molanın çok uzun olması çalışma verimini düşürür.

Etkili ve verimli çalışmanın en önemli öğelerinden biri çalışılacak ortamın düzenlenmesidir.

1) ÇALIŞMA ORTAMININ DÜZENLENMESİ

Çalışma ortamı öğrenciyi derse güdüleyici nitelikte olmalıdır. Bir başka anlatımla öğrenci çalıştığı ortamdan zevk almalıdır. O ortamda bulunmak onu rahatsız etmemelidir.

Öncelikle ortamın iyi havalandırılmış yeterince aydınlık ve normal sıcaklıkta olması gerekir. Mümkünse öğrencinin kendine ait bir odası olmalıdır. Eğer öğrencinin evi buna müsait değilse öğrenci olabildiğince sakin ve sessiz ortamlarda dersine çalışmak için çabalamalıdır. Öğrencinin masa başında dersine çalışması uygundur.

Öğrencinin ders çalıştığı ortamda ders kitabı ve dersle ilgi araçlar bulunmalıdır bir başka anlatımla öğrenci gerekli olduğunda bunlara ulaşmak için boşuna zaman kaybetmemelidir. Bunun yanında öğrencinin çalışma yaptığı masanın üzerinde sadece o an çalıştığı dersin materyalleri bulunmalıdır. Çünkü diğer materyaller hem çalışma alnını dağınıklaştırır hem de dikkati dağıtır.

Öğrencinin odasında dikkatini dağıtacak afiş, poster vb. şeyler bulunmamalıdır. Yine öğrenci çalışırken müzik dinlememelidir. Ders aralarında müzik dinlemesinde bir sakınca yoktur fakat dinlediği müzik yüksek sesli olmamalıdır çünkü yüksek ses beynini yoracaktır.

Öğrencinin daha kısa sürede daha çok ders çalışıp başarılı olması için etkin okuma becerisini bilmesi gerekir.

2) ETKİN OKUMA

Okumak, ders çalışmanın olmazsa olmazıdır. Bir çok öğrenci okuma becerisi edinmekte zorlanır. Çünkü okumak bir müzik aleti çalmayı öğrenmek gibidir. Yavaş yavaş okuma alışkanlığının edinilmesi gerekir. Roman, gazete türü basılı araçları okumakta zorlanan öğrenciler ders kitaplarını da okumakta zorlanırlar kitaplara karşı antipati geliştirirler. Buna bağlı olarak öğretmenler eğittikleri gruptaki öğrencilerin yaşların uygun romanları okumalı ve öğrencilerine romanlarla ilgili bilgi vererek onları okumaya teşvik etmelidir.

Etkin okuma başlığı altında paylaşılacak teknik "İSOAT" şeklinde kodlanmış olan yoldur.anlaşılacağı kodlamanın her harfi bir aşamayı temsil etmektedir. Aşamaları kısaca açıklamak gerekirse;


İ: İncele: Okunacak konunun ana alt başlıkları konuların ilk son paragrafları gözden geçirilir ama konu bütünüyle okunmaz.

S: Sor: İncelenen konuyla ilgili olarak olabildiğince ayrıntılı sorular hazırlanır. Sorular bir yere not edilir.

O: Oku: Konu hazırlanan soruların hepsine cevap verilecek şekilde gerekirse tekrar tekrar okunmalıdır.

A: Anlat : Okuduğu konuyu yine soruların cevaplarını vererek öğrenci kendine anlatmalıdır.

T: Tekrar: Öğrenci çalıştığı konuyu belli aralıklarla tekrar etmelidir. Örneğin hafta içi çalıştığı konuyu hafta sonu, bütün bir ay çalıştıklarını ise ayda bir tekrar etmesi uygundur.

Dersi iyi anlamak için o dersi anlatan kişiden iyi dinlemek gerekir. İyi dinlemekle kastedilen aslında etkin dinlemedir.

3) ETKİN DİNLEME:

Etkin okumada olduğu gibi etkin dinlemeyi de "İFİKAN" şeklinde bir kodlamayla özetleyebiliriz. Bu aslında bir süreçtir ve şöyle işler:

İ: İzle: Öğrenci burada öğretmeni gözlemeyi iyi bilmelidir. Öğretmenin çok önemli konuları nasıl anlattığını bilmek ve anlatılan konunun ne derecede önemli olduğunu anlamak durumundadır.

F: Fikirler: Her konu ana ve yan fikirlerden oluşur. Konunun ana fikri olduğu gibi onu anlatanın da konuya kattığı fikirle vardır. Öğrenci bunlara dikkat etmeli özellikle konunun ana fikrini anlamaya çalışmalıdır.

İ: İşaretler: Öğrenci öğretmenin anlattığı konuda soru gelebilecek yerlerin ipuçlarını görmeli ve bu bölümleri dikkatle takip etmelidir. Öğrenci bunu anlamak için öğretmenin vurgularına ve tekrar ettiği yerlere dikkat etmelidir.

K: Katıl: Öğrencinin konuyu anlaması için gerektiğinde soru sorması ve gerektiğinde eksik gördüğü yerleri tamamlaması uygundur. Başka bir anlatımla öğrenci dersten kopmamalıdır.

A: Araştır: Öğrenci konuyla ilgili düşüncelerini uygun koşullarda arkadaşlarıyla paylaşmalı gerekirse konu için başka kaynaklardan araştırma yapmalıdır.

N: Not Tut: Yazılı hale getirilmeyen bilgiler çok çabuk unutulur. Buna bağlı olarak öğrenci derste dinlediği konuyu çok fazla ayrıntılandırmadan not tutmalıdır. Mümkünse her ders farklı bir deftere not alınmalı, not alırken yazı düzenine dikkat edilmeli ve olabildiğince renkli kalemler kullanılmalıdır.(Not ne kadar güzel görünürse öğrencinin çalışma isteği artar.)

Öğrencinin bir dersten başarılı olabilmesi için derse hazırlıklı gelmesi ve derste işlenenleri belirli aralıklarla tekrar etmesi gerekir. Tekrar edilen konular sınavda soru olarak geldiğinde kolaylıkla yapılabilir.

Doğadaki her şeyin bir amacı vardır. Her öğrencinin mutlaka bir ya da birkaç amaç belirlemesi gerekir. Amaç belirleme konusunda kendi potansiyellerini göz önünde bulundurmaları uygundur. Amaç belirlemek gidilecek noktayı gösterir ve amaca yönelik çalışmalar kalıcı olur.

VERİMLİ DERS ÇALIŞMANIN PÜF NOKTALARI

• İşin birinci kuralı; Ders çalışmayı ertelemeyin, ötelemeyin. Çalışmak için en uygun zaman " şimdi"
• Her gün aynı saatlerde çalışmaya özen gösterin. Herkesin verimli (algılamalarının kuvvetli olduğu) saatler faklılık gösterir. Ama mümkün oldukça çok geç saatlerde ders çalışmayın.
• Tekrar yapın. Öğrenilenlerin kalıcılığını artırmanın ve uzun süreli hafızaya geçirmenin en önemli yolu sık sık yapılan tekrarlardır. Tekrar yapmazsanız öğrendiklerinizin % 30'nu 1 saat içersinde, % 80'nin 9 saat sonra unutursunuz.
• Ders çalışmaya başlarken çok aç ya da çok tok olmamaya özen gösterin.
• Yazarak çalışmaya özen gösterin. Yazarken derse (konuya) olan ilginizi sürekli canlı tutmuş olacaksınız.
• Mutlaka ders çalışma programınız olsun. Gününüzü iyi planlayın. (eğlence, çalışma, uyku, beslenme) 1 saat çalışıp 5 saat dinleniyorsanız sorun var demektir.
• Ders çalışırken kısa molalar verin. İdeal mola süresi 25 dakikadır. Molalarda fiziksel hareketler yapmaya çalışın. Hareket edin.
• Kendinize hayal kurma zamanları ayırın.
• Başarı bireyseldir. Yani başarı da, başarısızlık da sizindir.
• Hedef koyun. Bugün şu kadar soru çözeceğim. Ya da şu şu konuları bitireceğim. Bu hedeflerinizde mutlaka programınızda olsun. Yaptığınız çalışma programınızı görebileceğiniz yere asın. Bitirdikçe üstünü çizin. Böylece planladığınız programın neresinde olduğunuzu sürekli kontrol edebilir ve duruma göre kendinize yönlendirebilirsiniz.
• Anlamadığınız yerlere işaret koyun ya da renklendirin. Bilen birilerine sorun ve anlamaya çalışın.
• Çok kaygı duymayın. Aşırı stres ve korku sınavda kitlenmenize neden olur. Kendinize ve çalışmalarınıza güvenin.
• Çalışacağınız konuyu sesli okumayın. İçinizden, dudaklarınızı kıpırdatmadan gözlerinizle takip ederek okuyun. Bu size hem hız kazandıracak hem de bilgilerinizin kısa süre de kayıt edilmesini ve anlamanızı kolaylaştıracaktır.
• Özellikle sözel derslerde konuyu okuduktan sonra anladıklarınızı yazın.
• Ders çalışma istiyor ama çalışamıyorsanız suçluluk duyarsınız. Sinirleriniz bozulur ve verimli olamazsınız. Onun için kendinizi zorlayın. "Ben bunu yapmak zorundayım" deyin. Önce 30 dakika ile başlayıp daha sonra yavaş yavaş çalışma sürenizi artırmaya gayret edin.
• Motivasyon önemli diyoruz. Bu motivasyonu sağlayacak en önemli kişi sadece sizsiniz. Kendinizi motive etmeyi bilmelisiniz. Sürekli birilerinden beklemeyin. Bu sınavlara girecek olan sizsiniz. Bu sizin hayatınız. O zaman sahiplenin ve çalışın .
• Bazen de çalışmak istiyor ama sorunlarınız yüzünden çalışamıyor olabilirsiniz. O zaman şunu unutmayın. Herkesin bir şekilde sorunları var. Kimine göre çok, kimine göre de ufak olabilir. Ama bu sizin ders çalışmanıza (işinizi yapmanıza) engel teşkil etmemeli. Hiç düşündünüz mü ders çalışmanın sorunlarınızdan kurtulmanızın bir yolu olabileceğini? Çalışırken konsantre olursunuz ve sorunlarınızı düşünmeye fırsat bulamazsınız.
• Yatarak ya da televizyon karşısında çalışmayın. Kendinize ait bir çalışma odanız ve ya yeriniz mutlaka olsun.
• Uyku düzeninize ve beslenmenize dikkat edin. Sürekli uyumak ya da uyumak istemek bir savunma mekanizmasıdır. Çünkü uyuduğunuzda her şeyi unutursunuz.

      Ve son olarak da yoğun temponuz arasında kendinize yatırım yapmayı da ihmal etmeyin.Yani yeni çıkan kitapları takip edin ve birini alıp mutlaka okuyun. Kelime dağarcığınızı geliştirin. Sinema ve tiyatroya gidin. Hayatta neler oluyor, neler tüketiliyor haberdar olun. Ve hayatın içine girin. Yani eğlence zamanlarınız sürekli bilgisayarda oyun oynayarak ya da chat yaparak geçirmeyin.

Evet Arkadaşlar; yukarıda maddeler halinde belirtmeye çalıştıklarım, verimli çalışma için yapılması gerekenler. Ama şu da bir gerçek ki her birey birbirinden faklıdır. Her bireyin algılaması farklılık gösterebileceği için, öğrenme için ayıracağı  süre de farklılık gösterecektir. Örneğin kimi bir konuyu 1 saatte öğrenirken ( kavrama, uygulama), kimi de aynı konuyu 2 saatte öğrenebilir. Bunun dışında çalışma eylemi teknik bir iştir. Yani yapılması gerekenler aynıdır.

"YARIN BAMBAŞKA BİR İNSAN OLACAĞIM" DİYORSUN, NİYE BU GÜNDEN BAŞLAMIYORSUN ?

EPİKİETAS